نمایشگاه عکس 33 روز مقاومت لبنان از قربانیان اصلی این جنگ شروع میشود. از کودکان. از عروسکهای کوچک و تنهایی بی انتهایشان.
عکس قربانیان بی گناه جنگ لبنان و اسرائیل از عروسک صورتی زیر آوار مانده آغاز میشود؛ با عکس نوزاد سه ماههای که گردنش شکسته و به پایین خم شده؛ به اوج میرسد و به عکس دختربچهای 8-7 ساله که خواهر دو سالهاش را در میان ویرانیها به آغوش کشیده و حالا نمیداند چه کار کند و کجا برود، تمام میشود.
سال گذشته در چنین روزهایی، محمد مهدی فخرالدین؛ عکاس لبنانی، تمام خیابانهای بیروت و شهرهای دیگر را برای یافتن سوژههای عکس زیر پا گذاشت. از همه چیز: جنگ، ویرانی، گریه،خون، دود، تفنگ و بالاخره پیروزی. فخرالدین، متولد و بزرگ شده لبنان است گرچه بیش از بیست و پنجمین بهار زندگیاش را ندیده.
با این همه بلافاصله بعد از جنگ به همراه چند نفر دیگر خودش را به لبنان رساند. او با اینکه خبرنگار است اما بدون این عنوان به کشورش رفت تا جنگ را مثل همه لبنانیها از نزدیک لمس کند.
عکسهای فخرالدین را میتوان به سه دسته عمده تقسیم کرد: عکس از مردم و لحظههایی که در جنگ سپری شده؛ عکس از ویرانیها و ضایعات لبنان و عکس از پیروزی مردم و شادیهایشان.
متأسفانه از آنجا که این اولین نمایشگاه فخرالدین است نمیتوان درباره آن به راحتی اظهار نظر کرد؛ به خصوص اینکه رشته اصلی او در دانشگاه، گرافیک بوده و عکاسی را همزمان با ورودش به دانشگاه هنرهای زیبای تهران آغاز کرده است. همین مسئله و موضوعی که عنوان اولین نمایشگاهش است؛ شاید زاویه دید او را در برخی از عکسهایش توجیه کند؛ به خصوص عکسهایی که از جبهه لبنانیها و سربازان لبنانی گرفته است.
در این عکسها که در طبقه بالای موزه هنرهای معاصر فلسطین به نمایش درآمدهاند؛ نگاه هنری و پخته عکاس حرفهای کمتر دیده میشود. حتی یک بیننده غیرحرفهای هم به راحتی میتواند جنبه ارزش گذاری شده و هدفمند عکسها را تشخیص دهد.
عکسهایی که از کودکان، زنان و لحظات سپری شده آنان در این جنگ سی و سه روزه، گرفته شده است؛ بحث دیگری است.
در این بخش با عکاسی باهوش روبهرو میشوید که با ذکاوت تمام کودکان را سوژه اصلی عکسهایش قرار داده؛ چراکه آنقدر چشمهایشان معصوم و بی پناه و مستاصل است که بیننده ابتدا به جنبه هنری کار فکر نمیکند و تنها محو صحنهها و لحظهها میشود. البته این به این معنا نیست که عکسهای فخرالدین فاقد جذابیتهای هنری است.
در یک نگاه کلگرایانه به عکسهایی که از ضایعات بیروت گرفته شده؛ متوجه میشوید که او عکسها را از زاویه بالا و پایین گرفته؛ و بعد در یک لحظه به این نتیجه میرسید که عکسها از بالا و پایین ساختمانهای نیمه خراب و ویران را نشان میدهند، درست مثل بمبها که گویی از بالا و پایین بر سر مردم بی پناه ریخته شده است؛ اتفاقاً عکس یک موشک اسرائیلی در وسط خیابان، برداشتتان را محکمتر میکند.